VERSLAG STADSGESPREK ENERGIETRANSITIE – OMGEVINGSVISIE 25 maart 2024

• Hoe zorg je voor een goede draagvlakmeting, dat iedereen bereikt wordt (ook laaggeletterden en allochtonen) en wie houdt er toezicht op de draagvlakmeting en de woningcorporaties? Dit is een verantwoordelijkheid van de woningcorporaties en de gemeente vertrouwt er op dat de woningcorporaties dit zorgvuldig doen.

Interview wethouders Tobias van Elferen en Noël Vergunst

Wethouder Van Elferen:

• Het meest efficiënt is nog altijd energiebesparing, dan zijn er bijvoorbeeld minder trafohuisjes en kabels nodig. Want wat je niet gebruikt, hoef je ook niet op te wekken.
• Duidelijkheid en handelingsperspectief is cruciaal, anders gaan mensen zelf individuele warmtepompen en airco’s aanschaffen, wat het warmtenet duurder maakt (want minder mensen doen daar dan aan mee).

Wethouder Vergunst:

• We hebben al een omgevingsvisie, maar de wereld en inzichten veranderen. Daarom moet de omgevingsvisie bijgewerkt worden. Er zijn nog meer opgaven dan de energietransitie, er komen ook meer woningen en groen bij: al die puzzelstukken leiden tot een nieuw schilderij (integraal beeld).
• Hoe: dat is best ingewikkeld. We gaat uit van de ‘nabije’ stad. Nijmegen is een fijne en ook compacte stad. Dit heeft voordelen voor de energietransitie en mobiliteit, want als bijv. voorzieningen dichtbij zijn, is minder verkeer nodig.

Ideeënbus voor ideeën over energiebesparing

• Omzetting in stappen – eerst ketel met hybride warmtepomp, daarna pas geheel overstappen om het netwerkprobleem te verlichten.
• Een fysieke plek waar de succesverhalen van de warmtetransitie te zien zijn van mensen uit de hele stad, of ze nu hun woning in Oost volledig energieneutraal hebben gemaakt of hun dak in Zwanenveld hebben geïsoleerd. Zo heeft iedereen een eigen voorbeeld.
• Snellere stappen naar aardgasvrij. Meer energieloketten in de wijk.
• Maak individuele huiseigenaren duidelijk waarmee men rekening moet houden om tot een betaalbare oplossing te komen. 1. Wat zijn de kosten van inpandige wijzigingen. 2. Wat kosten nieuwe straataansluitingen die het gevolg zijn van deze inpandige wijzigingen en in de apparatuur.
• Inzetten op alle fronten op waterstof en daar de huidige gasleidingen voor gebruiken!
• Monitoring communiceren, bijv. hoeveel zonnepanelen worden deze week bijgeplaatst.
• Ook aandacht voor andere duurzaamheidsvraagstukken, bijv. regenwateropvang.
• Top: dit soort communicatie/bijeenkomsten.
• Burgers samen per wijk/type woningen laten nadenken en doen wat de beste besparingsopties zijn.
• Kun je simpele ‘wat moet ik doen’-tool ontwikkelen, zodat mensen gemakkelijk en snel een idee kunnen krijgen wat ze kunnen doen? Echt op individueel niveau, niet zo moeilijk als verbeterjehuis.nl. Gekoppeld aan hoeveel dat dan gaat kosten. Als het klaar is, hoor ik het graag!
• Wordt er al schapenwol gebruikt als isolatiemateriaal?
• Diverse ideeën:
  • Meer informatie over PVT-plannen – water-water-warmtepomp (efficiënter dan lucht-lucht airco warmtepomp).
  • Warmtenet stimuleert afval/import om te verbranden. Niet goed!
  • Alle presentaties inclusief deelsessies delen.
  • Meer windmolens langs alle snelwegen.
  • Is aardwarmte schadelijk voor het grondwater/de bodem?
  • De vervuiler betaalt: belast kerosine, benzine, CO2-uitstoot, afval en meer!
  • Wat zijn de tussendoelen tot 2045? Concreet maken
  • Verminder het aantal inwoners in Nijmegen, zodat energieneutraliteit haalbaar wordt.
  • Geen gascentrale bij TPN West, wel Smart Energie Hub.
  • Nabije stad is een goed plan (minder verkeer, gebruik restwarmte industrie voor huizen).

Deelsessie 1 Actualisatie Warmtevisie

Tafel 1 Isolatie als slimste stap – Klaas Smink (Royal Haskoning)

• Ondanks alle adviesmogelijkheden blijft het voor inwoners heel lastig om te bepalen wat je het beste kunt doen. Adviezen en specialisten spreken elkaar ook regelmatig tegen, terwijl juist het vertrouwen dat je de juiste stap zet zo belangrijk is.
• Overkoepelend, onafhankelijk, eenduidig en concreet advies – waarbij je inzicht krijgt welke maatregelen aan je huis je in welke volgorde kunt nemen en wat daarvan de effecten zijn – helpt inwoners het meest.
• Daarbij is het voor hen ook nodig er een duidelijk beeld is waar je naartoe werkt: welke warmteoplossing is voor jouw woning het meest optimaal en wat is het bijbehorende tijdspad?
• Financiële prikkels – zoals subsidie voor maatregelen en kosteloze ondersteuning – zijn wat betreft inwoners erg effectief en noodzakelijk om over te gaan tot actie.
• De gemeente kan een grotere rol nemen in het projectmatig aanpakken van isolatie, net zoals bijvoorbeeld bij zonnepanelen is gebeurd. Denk hierbij aan het uitwerken en laten zien van voorbeelden voor specifieke woningtypes in een bepaalde buurt en het daadwerkelijk (collectief) organiseren van de inkoop van isolatiemaatregelen. Dit maakt het voor inwoners ook makkelijker om keuzes te maken voor de uitvoering.
• Er is behoefte aan meer aandacht voor de gedragsverandering die noodzakelijk is: hoe kun je als inwoner zelf anders handelen om energie te besparen? Ook mag er meer ingezet worden op educatie, met name voor specifieke doelgroepen (o.a. kinderen/jongeren, huurders, mensen met een migratieachtergrond)
• Bij huurders lijkt het inwoners logisch om de fysieke aanpak vooral via de woningcorporaties en verhuurders te laten lopen, maar de gedragscomponent vooral rechtstreeks op de bewoners te richten.
• De gemeente mag meer regie gaan voeren, zowel in het maken van keuzes voor oplossingen als in het stimuleren en afdwingen van maatregelen (bijvoorbeeld bij commerciële verhuurders).

Tafel 2 In stapjes of direct de beste oplossing - Arne Wijnia (Gemeente Nijmegen)

• Zoek de inwoner op. Laat je als gemeente meer zien in de wijken / buurten. Op straatfeesten, bij inwonerscollectieven, langs de deuren
• Er zit kennis van de wijk bij de inwoners. Haal dat op, maar gebruik dat ook (inzetten ambassadeurs)
• Vertel positieve verhalen, ideeën, successen aan de inwoners, waarbij je ook kennis haalt op andere plekken (buiten de stad, buiten het land). Men heeft behoefte aan inspiratie
• De wijkaanpak, waarbij gemeente alle aandacht legt op drie wijken, voelt niet logisch. Verspreid je aandacht over de stad, laat je overal zien, en ondersteun kleinschalige lokale initiatieven in plaats van de grootschalige wijkaanpak
• Handelingsperspectief voor iedereen is dus ook belangrijk
• Wat betreft warmtevisie: blijf ook daar de inwoners opzoeken. Men wordt heel graag meegenomen in de vertaling van CE Delft naar warmtevisie. Dat in vroeg stadium delen en ruimte bieden voor verdieping aan de inwoners die dat willen.

Tafel 3 Koude winters, warme zomers – Simone Ploumen (gemeente Nijmegen)

• Koudevraag wordt niet als probleem herkend, je kunt het ook accepteren. Anderzijds wordt de toename van airco’s wel als overlast gevend ervaren omdat er veel geluidsoverlast van is.
• Mensen kunnen nu de rekening al niet betalen en zitten daardoor bewust al in de kou. Een transitie is geen oplossing.
• Er is vraag naar wat zijn mogelijkheden: hoe werkt een warmtepomp, wat zijn daar de mogelijkheden in, hoe kan overlast beperkt/weggenomen worden
• Wat zijn de mogelijkheden voor een lage temperatuurnet, hoe werkt dat?
• Er is vraag naar uitleg van wetgeving: wat betekent 2026 geen cv ketel; uitzonderingen en wat dan wel?

Tafel 4 Eerlijk en rechtvaardig - Meike Kool (Royal Haskoning)

• Als woningeigenaar in Dukenburg, een wijk met 70% woningcorporatiebezit, worden we geacht mee te gaan met de plannen van de woningcorporatie. Maar zij krijgen geld om dat te doen, wij niet. Hoe moeten wij dat dan betalen?

• Ik woon nu in Nijmegen-Noord, maar eerder in Hengstdal. Daar had ik het idee dat er verborgen kosten waren die niet goed waren berekend. Nu woon ik in Nijmegen-Noord en zit ik vast aan Vattenfall. Zij hebben veel verpest. Ik wil wel graag een warmtebedrijf, maar wel met grip op de kosten en met waarborgen voor duurzaamheid.
• Het gaat om vertrouwen. ACM zou de betaalbaarheid moeten garanderen.
• Ik woon in Zwanenveld, in de hoogbouw. Ik vind dat er te vroeg stappen zijn gezet, er was nog teveel onduidelijk. De gemeente had nog geen warmtebedrijf bijvoorbeeld. Ik wil het liefst eerst meer zekerheid. Ik kreeg van de woningcorporatie het bod dat ik een klein kookplaatje met wat pannen zou krijgen. Maar ik kook voor hele sportteams, dat past helemaal niet.
• Ik vind de verdachtmakingen tegen Vattenfall vervelend. Gasgebruikers hebben vaste prijzen. Ik vind koeling en comfort ook een onderwerp.
• Pas op met koeling want met koude erbij betaal je zo het dubbele. Het gaat om zekerheid van warmtelevering, dat is al lastig genoeg. ARN is niet houdbaar, vanaf 2030 zou daar het afval al sterk teruggaan. Wat gaan we doen? Waterzuiveringsinstallatie misschien? Kanaal voor koelwater gebruiken voor aquathermie? We moeten wel van het gas af. Dat wordt duurder. We moeten een bredere visie hebben, op meerdere technieken en daar nu al mee beginnen.
• Ik wil graag iets vertellen namens een groep met psychische problemen, zoals ik. Ik heb een Wajong uitkering, maar anderen die ik ken niet, die hebben bijstand of lager. Er zijn dan geen marges om ook maar enige kosten te maken voor van gas af. Je hebt recht op isolatie, om te hoge energiekosten te voorkomen. Het noodfonds was te snel op. Het vertrouwen in landelijke overheid is verprutst. Veel mensen zijn overvraagd, hebben armoedestress. Ik heb ook veel last van klimaatstress. Subsidie is in dat geval niet het juiste, als je schulden hebt, mag je daar niets van houden. Wat wel werkt is ontzorgen, waarbij een betrouwbare overheid de last op zich neemt.
• We kregen in Dukenburg geen keus, het voelde alsof we werden gedwongen. Energiemaatschappijen profiteren, waarom investeren zij dan niet? Waarom moet de gemeente dan betalen?
• Zelf opwekken, werkte met Woonwaarts waarbij de zonnepanelen via de huurprijs werden betaald en uiteindelijk eigendom werden van de bewoner, waardoor de energielast van de bewoner naar beneden gingen. Voorfinanciering door de gemeente kan ook. Helft gemeente, helft bewoner.
• Opwek levert straks alleen niets meer op. Is in ieder geval onzeker. Wie betaalt? Als de gemeente betaalt, betalen we dus allemaal.
• Vergelijk techniek met kostprijs. Standaard wordt met hoge rentes gerekend. Wat gebeurt er als dat niet meer hoeft? De rente heeft effect op de betaalbaarheid en sloopt het businessmodel. Daarom is een revolving fund beter, daar publiek geld instoppen, maar vanuit exploitatie komt er ook weer geld binnen.
• Wat is het verdienmodel? Energie opslag is belangrijk, maar niemand investeert want je verdient er weinig aan.
• Grondstoffen zijn op dit moment ook heel duur. Maar techniek gaat zo snel er komt wel een oplossing voor. Innovatie betekent wat er vandaag is, is morgen al verouderd. Infra daarom goed over nadenken, zoals backup capaciteit. Hoe geef je warmte garantie?
• Ik maak me zorgen over wat er straks met al die zonnepanelen moet gebeuren als ze het niet meer doen. Ook accu’s. Dat is straks een groot probleem.
• Een publiek warmtebedrijf alleen als er meer zekerheid is over kosten en levering. Wacht anders gewoon. Er liggen prima plannen, maar er is nog teveel onzeker.
• Liever de grote bedrijven de stad uitjagen zoals Vattenfall.
• Ik heb samen met mijn buren vanuit Dukenburg een brief geschreven aan de gemeente. Ik kreeg geen reactie. We missen de menselijkheid. We voelen ons te afhankelijk van Talis. We willen omarmd en beschermd worden. Talis wil zieltjes winnen, komt langs de huizen en komt heel intimiderend over, dat als we niet tekenen, de verbouwing anders niet doorgaat.
• Een woningcorporatie moet 70% hebben vanuit de wet, dat is lastig. Er waren vroeger ook mensen die geen kabel wilden. Daarna kwam wetgeving dat er geen antennes meer op het dak mochten. Dus moet je uiteindelijk wel mee.
• Andersom is ook waar: ik wil graag versnellen, maar dat kan niet met mijn woningcorporatie. Daarom deed ik mee met windparken.

Deelsessie 2 Ruimtelijke inpassing verzwaring stroomnet

Patrick Begemann (Liander) – presentatie, Harold van Ganzenwinkel en Paul Erades (gemeente Nijmegen)

Twee centrale vragen

1. Wat ziet u nu op u afkomen, waar heeft u zorgen over, wat botst, waar gaat het mis, waar is aandacht voor nodig?
2. Ruimtelijke inpassing van elektra infra: wat vindt u daar belangrijk in de afweging?

Waar zit de grote zorg over de ruimte?

• Over de stuurbaarheid; zo is plaatsing van individuele warmtepompen niet te verbieden.
• Of er voldoende gedacht wordt aan alternatieven; zo bepleit een deelnemer de plaatsing van kleinschalige kernreactoren op meerdere plaatsen in het net. Volgens Liander zullen dergelijke modulaire kerncentrales/SMR’s (van 20-100 MW), eerder aangesloten worden op het hoogspanningsnet .
• Of er teveel vast gehouden wordt aan de huidige manier van plannen, ontwerpen en wijkinrichting; denk meer hoe de stad eruit zou zien als je terugdenkt en met schone lei zou beginnen. Hoe zou je straten anders indelen en waar bijv. laat je auto’s parkeren.
• Of voldoende mensen dit probleem begrijpen en zich erop in willen/kunnen stellen.
• Of partijen als Liander, Tennet en gemeenten voldoende communiceren, met elkaar en met bewoners. Zij lijken bang te zijn om met bewoners te praten, hebben de mensen en tijd er niet voor.

Verder werden er tijdens de presentatie (bijgevoegd) veel vragen gesteld aan Liander waaruit ook blijkt welke aandachtspunten sessie-deelnemers zien:

• Vragen over de werking van het elektriciteitsnet en wat de opgave is: wat betreft de onderstations, trafohuisjes en de spanningsnetten die ondergronds in de stad liggen. Vooral merkbaar wordt de noodzakelijke verdubbeling van het huidige aantal van 500 trafohuisjes en dat 1 op de 3 straten open zal moeten voor werkzaamheden. Het aantal oplossingen voor ruimtelijke inpassing is beperkt. Zo kunnen trafohuisjes vanwege veiligheid (water) bij onderhoud niet deels ondergronds aangelegd worden. Op alle spanningsniveaus is verzwaring van de netinfrastructuur nodig.
• Vragen over de aard van netcongestie, de grootte van het risico zonder stroom te zitten, waar in het systeem netcongestie plaats vindt, en hoe daarop te sturen is. Liander antwoordt dat netcongestie speelt op alle onderdelen en spanningsniveaus van het elektriciteitsnet. Op het laagspanningsnet in de stad kunnen er problemen ontstaan door pieken in opwek uit particuliere zonnepanelen op daken en straks het aanslaan van warmtepompen in de winter. Neemt ook het thuis laden en batterij-gebruik toe dan wordt het voor de netbeheerder steeds lastiger te voorspellen wanneer hoeveel elektriciteitstransport door de netinfrastructuur nodig is. In tegenstelling tot bijplaatsen van trafohuisjes is de toename daarvan niet buurtgewijs te plannen en sturen. Verbieden van individuele warmtepompen kan niet. Liander is daardoor voorstander van prijsprikkels om netbewust gebruik te stimuleren.

• Zon op dak is snel toegenomen, zodat daar ook bij de bouw van relatief jonge woonbuurten (Waalsprong) tot voor kort nog te weinig rekening mee is gehouden.
• Vragen over de verwachtingen wat betreft het laden van elektrische auto’s. Er zijn zorgen uit de zaal dat daar onvoldoende netruimte voor zal zijn en er meer storingen gaan ontstaan. Naast slim laden om gunstigere momenten voor het net, is ook hiervoor verzwaring van de netinfrastructuur nodig. De vraag is in hoeverre je slim laden kunt afdwingen, of dat het beperkt blijft tot stimuleren van gedragsverandering.
• Vragen over de verwachtingen en mogelijkheden voor lokale opslag, zoals in (thuis-/buurt-/systeem- batterijen. Een gespreksdeelnemer bepleit ruimte voor (particuliere) initiatieven, bijvoorbeeld op Winkelsteeg /Novio campus. Het plaatsen van batterijen is geen taak van netbeheerder Liander. Belangrijk is welke contractvormen mogelijk zijn/worden om te voorkomen dat de inzet van batterijen averechts netcongestie verergeren.
• Vragen over netruimte op bedrijventerreinen, ook nieuw te bouwen zoals De Grift. Nieuwe bedrijven krijgen tot 2030 geen grootverbruikaansluitingen en de gemeente overweegt te onderzoeken of het ‘netneutraal’ ontwikkelen een alternatief.

Deelsessie 3 Energietransitie op bedrijventerreinen

Aat Builtjes Radboudumc (presentatie), Henk Westenend en Jeroen Jansen (gemeente Nijmegen)

Aan de hand van stellingen neemt Aat Builtjes van het Radboudumc de mensen mee. Hij is verantwoordelijk voor

o.a. de facilitaire verduurzaming van het umc. Radboudumc is het kleinste maar ook het groenste UMC van Nederland.

Vier richtinggevende ambities:

• Creëer een Gezonde omgeving
• Ga voor Klimaatneutraal
• Werk mee aan Circulariteit
• Zorg voor Gelijke kansen voor iedereen

Meer dan de helft van het energieverbruik is van bedrijven. Umc heeft ook interesse in transitie naar waterstof. Umc gebruikt 6 miljoen m3 gas per jaar.

Stelling 1 Verduurzamen is leuk, maar de kosten van mijn product (of in het geval van het Radboudumc, de zorgpremie) mogen niet stijgen.

De vervuiler moet betalen. Grote stroomverbruikers betalen minder dan de huishoudens. Dat is toch raar. Voor het Radboudumc zijn de energiekosten maar klein deel van de totale kosten. Businesscases moeten in zich zelf ook duurzaam zijn. Er moet niet elk jaar geld bij. Verduurzamen betekent dat het product duurder gaat worden. Dat zou een gegeven moet zijn waarvoor we betalen. Bekend is het voorbeeld van vlees eten. Kijk dan ook naar de milieukosten en verreken dat in de prijs.

Stelling 2 Mijn eigen energieverbruik terug brengen is lastig, dus koop ik liever groene stroom of groen gas.

Aansluiten bij lokale energieprojecten is beter (maar kan pas na 2030). De beste energie is geen energie. Eerst isoleren.

Wat en wanneer mag je energiebronnen met elkaar vergelijken? Een Mercedes diesel die heel efficiënt rijdt, is dadelijk net zo schoon als een Tesla (qua CO2 uitstoot).

Pas de Trias Energetica toe:

1: Beperk de energievraag

2: Gebruik duurzame energie

3: Indien nodig, gebruik fossiele brandstoffen zo efficiënt en schoon mogelijk

Door netcongestie komt steeds meer de nadruk op 3). We kijken naar de bron maar niet wat er achter zit. Meer integraal aanpakken. Maatschappelijk heb je op dat vlak interessante discussies tussen gebruik van kernenergie en verschil met een gasfabriek.

Stelling 3 55% CO2 besparing voor 2030 is onhaalbaar (in scope 1, als ik/ mijn bedrijf niet failliet wil gaan)

Umc bespaart via het isoleren van CV-leidingen en heeft 3.000 zonnepanelen liggen, maar dat is maar 0,5% van het jaarlijks energieverbruik. Daarnaast zijn regels belemmerend (welstand). Het nieuwe hoofdgebouw moet binnen 2 jaar van dichtbij zijn energie halen. Daarom kiezen voor zonnepanelen op naburige parkeergarage. Zit allemaal achter de meter. Scheelt heel veel (meet)kosten. Zit geen SDE -subsidie op, want niet lonend. Doelen umc:

Scope 1: reduceer eigen uitstoot

Scope 2: Inkoop energie = 0 CO2-uitstoot

Scope 3 Bereken CO2 uitstoot n.a.v. al je bedrijfsactiviteiten. Veel diversiteit in afkomst CO2. Wat blijkt: 55% CO2 uitstoot heeft Radboud UMC al in 2022 gehaald!

Rendement van zonnepanelen laag, daarom geen burgerparticipatie met de omgeving. Plus veel kosten verzekeringswerk.

Umc heeft vier warmte en koude bronnen op het terrein. Waterstof is nog geen oplossing. Lokale oplossing door gebruik groen gas? UMC zou meer groen gas van ARN moeten betrekken, maar vraag groen gas is groter dan aanbod. En nog te duur.

Umc wil investeren in een grote e-boiler voor stoom. Moet 160 graden hebben voor sterilisatieprocessen. Veel groene stroom is goedkoop, dan volgt afname groene stroom op goedkope tijden en meteen inzetten.

Waarom niet vanuit ARN? TPN-West? Randvoorwaarde is dat steriliseren kan worden gedaan.

Stelling 5 (4 overgeslagen) Ik wil hulp van de gemeente om te verduurzamen. Zij kunnen mij helpen met……..

Veel Green Teams op afdelingen binnen umc. Vermindering steriel handschoengebruik door andere vormen van handhygiëne. Minder gebruik scheelt CO2 uitstoot. Liever meervoudig gebruik. Experiment ARN luiers met umc.

Reacties:

• Help UMC met WKO uitbreiden. Doen we te lang over .
• Verbinden van partijen. UMC met ARN. Verbinden bedrijven SEH TPN-West.
• Help ons faciliteren (voorbeeldcase laadpalen in openbare ruimte bij EMR aan de Handelsweg). Bestemmingsplan-oplossingen, realiseer laadpleinen.
• Het is te sectoraal georganiseerd i.p.v. integraal. Kijk integraal naar de keten, dan kom je dichter bij oplossingen.
• Ruimte voor zonne- en windparken is dadelijk op in Nijmegen. Focus zit op koppelen van infrastructuur. Via warmtenet koppelen van vraag en aanbod. Zorg voor leidingen tussen (bijv. de ARN en) de bedrijven. Bedrijven (elders) hebben maar 3 jaar op Return on Investments (ROI). Dat kun je interessanter maken. Er zit warmte als energiebron tussen. Gaat ook over biogas, stroom, warmte, H2 (waterstof). Politieke durf voor nodig.
• Windmolenpark Nijmegen (WPN) wil in gesprek met toekomstige eigenaren van bedrijven De Grift. Iedereen kijkt naar zichzelf. WPN wil dat alle vrachtwagens bij WPN komen laden. Gemeente moet aanwijzen (voor de Grift). Doe dat collectief. Iedereen is naar elkaar aan het wijzen. Willen samenwerking aangaan op de Grift. Bedrijven moeten zich kunnen vestigen op een groen industrieterrein De Grift. WPN heeft al gesprekken met Watthub (https://watthub.nl/) Geldermalsen. Laadhub langs de snelweg is mooist. Want twee stoplichten tussen snelweg en De Grift is al lastig. Maar kan hier niet langs de snelweg. WPN wil ook met TPN-west en met de ARN afspreken.
• Relatie met Lokale Energie Strategie: samenhang!
• Burgerparticipatie Lent: Samen ideeën opzetten en uitwerken. Helaas veel Nimby, ook van bedrijven. We heten nu SPIN: Stichting Participatie Inwoners Nijmegen. Motiveren is moeilijk. De middenmoot moeilijk mee te krijgen. In de wijkraad zit veel 50+.
• Wat kunnen we als gemeente doen? Doe wat aan cultuurverandering.Marktwerking als voorwaarde! Dit in tegenstelling tot energietransitie als algemeen nutsvoorziening?

Conclusie Henk Westenend

Gemeente kan meer betekenen op vlak van verbinding, samenhangende visie, verbetering van procedures en integraal denken en meekijken.

Deelsessie 4 Ruimtelijke effecten van de energietransitie

Henk-Jan Kooij Radboud Universiteit (presentatie, bijgevoegd), Leonie Braks en Kristiaan Laumen (gemeente Nijmegen)

Voorstelronde

Behalve een enkele organisatie (Bindkracht10 o.a.) zijn overwegend (vertegenwoordigers van) bewoners aanwezig.

Opmerkingen/vragen n.a.v. de presentatie

• Een bewoner van Zwanenveld is het niet eens met de draagvlakmeting: koppeling aan renovatie, vervolgens 30 jaar vast aan een warmtenet.
• Een deelnemer mist aandacht voor accu’s/batterijen, want daar is ook ruimte voor nodig. Klopt, lokale energiesystemen met opslag (in de grond bijv) zijn nodig om overschot in de zomer te gebruiken in de winter. Seizoensopslag is vooralsnog niet mogelijk met batterijen, waarin tot nu toe energie voor één dag of maximaal één week opgeslagen kan worden. Ook voor opslag geldt dat individuele oplossingen over het algemeen niet het beste is. Belangrijk dat we voor de batterijen niet afhankelijk zijn van bijvoorbeeld China voor lithium.

Dialoog - Zelf aan de slag of collectieve aanpak

• Energiebesparing kan iedereen zelf doen.
• Zuinige apparaten leasen voor lage inkomens.
• Hogere inkomensgrens witgoedbonnen energiezuinige apparaten.
• Als er collectief niets gebeurt, gaan mensen zelf aan de slag – als er geen duidelijkheid komt over bijv een warmtenet, dan gaan mensen zelf warmtepompen aanschaffen. Per wijk aangeven wanneer collectieve oplossing (bijv. warmtenet) komt. Duidelijk plan van de gemeente met planning nodig.
• Ondersteun als gemeente collectieve aardgasvrije initiatieven.
• Ook collectieve aanpak van individuele warmtepompen mogelijk.
• Kosten warmtenet nu te hoog.
• Botsing tussen subsidies voor warmtepompen en aanleg collectief warmtenet.
• Tijdsfactor: overbruggen tijd tot collectieve oplossing met tijdelijke individuele oplossing (warmtepomp bijv.) of kleinschalige collectieve oplossing (bij VvE’s bijv).
• Zorgen dat je huiseigenaren in een vroeg stadium meekrijgt, dan wordt het voor iedereen aantrekkelijker (hoe meer mensen meedoen, hoe goedkoper het wordt).
• Hulp bij inzicht in de beste oplossing per type woning is gewenst
• Lokale energiebedrijven nodig, ook voor opslag.
• Aanpassing van wetgeving nodig voor buurtbatterijen.

Conclusie: stip op de horizon is een collectieve aanpak – vergelijkbaar met de aanleg van het gasnet vroeger. Wees duidelijk en transparant (communicatie!) daarover en maak de collectieve oplossing aantrekkelijk – zorg voor zekerheid, betrouwbaarheid en betaalbaarheid.

Dialoog - Iedereen een airco of meer groen en Trafohuisjes versus parkere

• De meeste deelnemers kozen voor: meer investeren in groen (dan minder airco nodig)
  • Minder hitte(-eiland) - dan minder airco nodig. Groen = airco (weten veel mensen niet)
  • Vicieuze cirkel: meer airco’s = meer elektra = minder groen = minder hitte in de zomer en meer behoefte aan koeling.
  • Geen airco, maar subsidie op zonwering.
  • Stimulans nodig – airco ontmoedigen (hoe?) – groene tuinen en daken stimuleren en tegeltuinen ontmoedigen.
  • Bij verdichting: waar blijft ruimte voor groen?
  • Iedereen wil toch meer groen?
  • Kun je sturen op meer groen in tuinen – Nijmegen meest versteende stad van Gelderland toch?
  • Geef uitzicht op collectieve oplossingen, zodat individueel niet persé hoeft en er meer ruimte is voor groen.
  • Duidelijkheid nodig – anders kiest iedereen zelf zijn eigen perspectief. Individueel belang naar achtergrond – collectief belang voorop.
  • Meer ruimte voor groen
  • Minder auto’s = meer ruimte
  • Deelauto’s in iedere straat.
  • Als een warmtenet mogelijk is, is dan ook een koeltenet mogelijk?
  • Kan je hierop sturen? Iedereen een airco = beleid, want verplichting warmtepomp vanaf 2026. Een Airco kan ook helpen om gas te besparen in combinatie met dynamisch energiecontract.