Vraag en uitleg

Wat is luchtkwaliteit? 

Het woord ‘luchtkwaliteit’ geeft aan hoe schoon de lucht in een bepaald gebied is. Europese regels bepalen hoe schoon de lucht moet zijn om gezond in een gebied te kunnen wonen. De gemeente Nijmegen kent deze regels en zorgt ervoor dat de lucht schoon genoeg is. Ook proberen we de lucht in onze gemeente steeds schoner maken door maatregelen te nemen.

Hoe schoon is de lucht in Nijmegen-West en Weurt? 

De lucht rondom woningen is schoon genoeg volgens Europese regels

De lucht rondom woningen is in heel Nijmegen schoon genoeg volgens Europese regels. Dit komt tot nu toe uit onze metingen en berekeningen. Uit onze metingen blijkt dat de luchtkwaliteit in heel Nijmegen al jarenlang steeds verder verbetert. Dat komt bijvoorbeeld door het verdwijnen van de kolencentrale, schonere auto’s en maatregelen van de gemeentes voor schonere lucht. Ook blijft de gemeente de luchtkwaliteit meten en berekenen en neemt de gemeente Nijmegen extra maatregelen voor schonere lucht. 

We controleren of bedrijven of ze zich aan de vergunning houden

Na verkeer, is industrie een bron van luchtvervuiling. In Nijmegen-West en Weurt liggen bedrijven dichtbij woningen. Daarom staan er regels in de vergunning of in het Activiteitenbesluit over hoeveel zij mogen uitstoten. Een Activiteitenbesluit bestaat uit landelijke regels waar een bedrijf aan moet voldoen. We controleren of bedrijven zich ook aan deze regels houden. Dit doen de Omgevingsdienst Regio Nijmegen (ODRN) en de Omgevingsdienst Regio Arnhem (ODRA) in opdracht van de gemeente Nijmegen en de provincie Gelderland. 

Bij 1 meting vonden we te veel vervuilende stoffen

Bij een van de controles, op 28 juni 2021 (door de ODRA), bij de asfaltcentrale een te hoge hoeveelheid aan Polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s) gemeten bij de asfaltcentrale. Dit is een verzamelnaam voor veel verschillende stoffen die vrijkomen bij het maken van asfalt. PAK’s komen ook vrij bij het aanbranden van eten, bij de BBQ en het verstoken van brandstof in auto’s. Lees meer de stappen die de gemeente genomen heeft, om de asfaltcentrale aan de regels te houden.

De gemeten hoeveelheid stoffen is niet gevaarlijk, maar kan wel zorgen voor klachten

De meting is gedaan direct boven bij de schoorsteen. Daarna komt de stof in de lucht  en verdund het zich. Er wordt na een meting altijd uitgerekend hoeveel van de stof uiteindelijk op in de woonomgeving terecht komt en waar. Dat zegt iets over de effecten op de gezondheid. Bij de meting bij APN vonden we vooral naftaleen. De hoeveelheid naftaleen in de leefomgeving levert door de verdunning geen direct of dringend gevaar op voor de gezondheid. Wel kan de geur van Naftaleen zorgen voor klachten zoals, misselijkheid, hoofdpijn, moeite met ademhalen en stress. De GGD adviseerde de gemeente ook al over de gezondheidsrisico’s. Lees hier het hele advies. 

Hoe zorgt de gemeente ervoor dat ik gezond blijf leven in Nijmegen-West?

De gemeente Nijmegen en Beuningen zorgen er op meerdere manieren voor dat u gezond blijft leven en de lucht schoner wordt, namelijk:

• We blijven meten hoe schoon de lucht is in heel Nijmegen en in Nijmegen-West en Weurt. In het najaar van 2021 plaatsten we daarvoor extra meetinstrumenten in Nijmegen-West en Weurt. Hierdoor kunnen we nóg beter meten. Samen met de wijkvertegenwoordigers bepaalden we welke extra metingen nodig zijn. Een overzicht van de metingen staat in het meetplan. Ook blijft de gemeente controleren of de luchtkwaliteit voldoet aan de grenswaarden die in de wet staan. Deze grenswaarden geven aan hoe schoon de lucht minimaal moet zijn in een gebied
• De gemeente Nijmegen heeft 29 maatregelen opgesteld voor heel Nijmegen om de lucht schoner te maken (pdf). De maatregelen zijn bijvoorbeeld voor scheepvaart, bedrijven, verkeer en inwoners
• De ODRN en de ODRA doen in opdracht van de gemeentes controles bij bedrijven

Wat kan ik zelf doen om de lucht schoner te krijgen?

U kunt natuurlijk ook zelf helpen om de lucht schoner te krijgen. Bijvoorbeeld:

• Vaker lopen, de fiets pakken, bus of trein in plaats van de auto
• Voor elektrisch rijden kiezen. Gebruik bijvoorbeeld een elektrische fiets of auto bij een deelpunt (eHub)
• Een auto delen met familie, vrienden of mensen in de buurt
• Zo min mogelijk hout stoken in (buiten)kachels of open haard. Houtstook zorgde in 2019 voor 23% van de totale fijnstofuitstoot. Het helpt daarom al flink om minder te stoken en om anders te stoken. Bekijk ook de tips om beter te stoken

Kan ik ziek worden van de uitstoot van APN?

De gemeten hoeveelheid stoffen is niet gevaarlijk, maar kan wel zorgen voor geuroverlast. Dit kan uw woonplezier verminderen. Ook kan de geur zorgen voor gezondheidsklachten, zoals: 

• Hoofdpijn
• Misselijkheid
• Moeite met ademhalen
• Stress

De GGD adviseerde de gemeente ook al over de gezondheidsrisico’s. Lees hier het hele advies. 

Wat staat er in het meetplan voor de woonwijken? 

Met het nieuwe meetplan is het mogelijk om nog preciezer stoffen te meten zoals roet, fijnstof en stikstofdioxide. Zo kunnen we de luchtkwaliteit nog beter meten. We gaan namelijk ook op meer plekken in Nijmegen meten. En er komen extra metingen voor benzeen en geur. Een overzicht van de extra metingen staat in het meetplan. 

Waarom staat geluid niet in het meetplan van de gemeente Nijmegen? 

We namen al veel maatregelen om geluidsoverlast in Nijmegen te verminderen. We spraken veel met bewoners om te ontdekken hoe we dit het best konden doen. Samen kozen we maatregelen uit om het verkeersgeluid te verminderen. Zo maakte de gemeente een ‘groene buffer’ van planten, die het geluid van het verkeer dempt. Ook zijn er geluidsschermen en diffractoren om het geluid te dempen. Diffractoren zijn betonnen platen die naast de weg liggen. Een andere maatregel is dat er nu in de vergunning voor bedrijven staat hoeveel geluid zij maximaal mogen maken. Zo hopen we het geluid van bedrijven zoveel mogelijk te verminderen. 

Wanneer starten de extra metingen? 

De extra metingen zijn gestart. 

Wil geur (stank) zeggen dat de lucht ongezond is? 

Iets ruiken wil niet meteen zeggen dat het schadelijk is. Sommige stoffen die u niet ruikt, zijn heel schadelijk. En sommige stoffen die u wél ruikt, zijn minder schadelijk. 

Komen er regels voor nieuwe bedrijven over een maximale hoeveelheid geur en stank?  

In het Gelders geurbeleid staan regels over de maximale hoeveelheid geur. Daar moeten nieuwe bedrijven en vestigingen zich aan houden. De provincie Gelderland en de gemeente Nijmegen controleren beide of nieuwe bedrijven en vestigingen zich hieraan houden. 

Hoe zorgt de gemeente Nijmegen dat bedrijven zich aan de regels houden?

De gemeente geeft de ODRN de opdracht namens hen hiervoor regels op te nemen in de vergunningen en bedrijven te controleren en handhaven wanneer dat nodig is. Daarnaast laat de gemeente door de ODRA onaangekondigde metingen doen bij bedrijven om te controleren of zij zich aan de regels houden. Houdt een bedrijf zich niet aan de regels en/of stoten ze te veel van bepaalde vervuilende stoffen uit? Dan treden ODRN en ODRA op met bestuursrechtelijke maatregelen, zoals bijvoorbeeld het opleggen van een dwangsom (geldboete) wanneer dit vaker voorkomt.

Waarom kan de gemeente niet op iedere zomaar gekozen dag een onaangekondigde meting bij de APN doen? 

Metingen doet de ODRN samen met het meetbureau van de ODRA zoveel mogelijk onaangekondigd. Dan weet het bedrijf vooraf niet dat er een meting wordt gedaan. Er kan meestal alleen een goede meting gedaan worden als de productietijd lang genoeg is. Dat is vaak pas als er minimaal 1000 ton wordt geproduceerd. 

Een goede meting bestaat uit drie deelmetingen van tenminste een half uur. De metingen moeten volgens landelijke richtlijnen gedaan worden. Daarnaast moet er ook nog genoeg tijd zijn om de installatie voor het meten op te bouwen naast de schoorsteen. Daarom krijgt ODRN van APN telkens een schema van de dagen waarop APN denkt te gaan produceren. In dat schema staat dan ook hoeveel geproduceerd wordt. In korte tijd moet dan besloten worden op welke dagen gemeten kan worden. Het meetbureau moet dan ook beschikbaar zijn. Elke meting kost overigens zo’n € 6.000,-.

Produceren ze op een dag genoeg? En verwerken zij op die dag ook gerecycled asfalt? Dan is het een geschikte dag om daar te meten.

Wat heeft de gemeente gedaan toen duidelijk werd dat de asfaltcentrale te veel PAK's (naftaleen) uitstootte? 

De Omgevingsdienst Regio Nijmegen (ODRN) heeft de asfaltcentrale direct geïnformeerd via een brief en hen een ‘voornemen last onder dwangsom’ opgelegd. Dit wil zeggen dat de asfaltcentrale bij iedere nieuw gemeten overtreding een geldboete moet betalen van € 10.000,- en met een maximum van € 50.000,-. Bij 3 metingen waar te veel Polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s) vrijkomen kunnen verdere juridische stappen genomen worden. Daarbij is sluiting een allerlaatste stap in wat gedaan kan worden om een bedrijf te dwingen zich aan regels te houden. 

Welke extra maatregelen neemt de gemeente om de uitstoot van geur en vervuilende stoffen bij de APN te verminderen? 

De gemeente heeft in december 2021 besloten dat de asfaltcentrale extra maatregelen moet nemen om de overlast te verminderen. Zo moet het bedrijf zelf 6 keer per jaar uitstoot van schadelijke stoffen bij de schoorsteen gaan meten. Ook moet de asfaltcentrale de geuroverlast voor maart 2022 verminderen en anders een boete van €25.000,- betalen.